Yapay zekâ teknolojilerinin büyümesi, veri merkezlerinin enerji tüketimini tarihte görülmemiş bir seviyeye taşıdı. ABD’de elektrik talebi yıllar sonra yeniden yükselirken uzmanlar, yapay zekâ odaklı altyapı yatırımlarının enerji fiyatlarını yukarı çektiğini belirtiyor.
Veri Merkezlerinin Elektrik Tüketimi Hızla Artıyor
ABD Enerji Bilgi İdaresi’nin (EIA) verilerine göre ülkede elektrik talebi on yılı aşkın süre boyunca sabit seyretti. Ancak son beş yılda tablo değişti. Sanayi tesisleriyle veri merkezlerinin enerji ihtiyacı sırasıyla yüzde 2.1 ve yüzde 2.6 oranında artarken konutlardaki artış yüzde 0.7’de kaldı. Günümüzde veri merkezleri ülke genelinde üretilen elektriğin yaklaşık yüzde 4’ünü tüketiyor. Bu oranın 2028 yılına kadar yüzde 6.7 ile yüzde 12 arasına çıkması bekleniyor.
Artan enerji ihtiyacı, güneş ve rüzgâr enerjisi gibi yenilenebilir kaynakların devreye girmesini hızlandırdı. Teknoloji şirketleri düşük maliyetli ve hızlı devreye alınabilen güneş enerjisi projelerine yöneliyor. Ortalama bir güneş tarlası 18 ay içinde faaliyete geçebiliyor ve veri merkezlerini enerjiyle buluşturuyor.
EIA, önümüzdeki dönemde yeni enerji kapasitesinin büyük bölümünün yenilenebilir kaynaklardan geleceğini öngörüyor. Ancak uzmanlar, bazı politik değişikliklerin bu süreci yavaşlatabileceğini düşünüyor. Özellikle ABD’de bazı düzenlemelerin yürürlükten kaldırılması durumunda yenilenebilir enerji yatırımlarında gerileme yaşanabileceği ifade ediliyor.
Yapay zekâ yatırımlarının en çok tercih ettiği enerji kaynaklarından biri olan doğal gaz üretimi artmasına rağmen, bu artışın büyük kısmı ihracata yöneliyor. 2019-2024 arasında elektrik üretiminde doğal gaz kullanımı yüzde 20 yükselirken ihracatta yüzde 140’lık artış yaşandı. Yeni doğal gaz santrallerinin devreye girmesi ise yıllar alıyor. Uluslararası Enerji Ajansı, yeni tesislerin ortalama dört yılda tamamlandığını belirtiyor. Ayrıca türbin üretiminde yaşanan gecikmeler, teslim sürelerini yedi yıla kadar uzatıyor.
Sunrun tarafından yapılan bir araştırma, tüketicilerin yüzde 80’inin veri merkezlerinin enerji faturalarını artırmasından endişe duyduğunu ortaya koydu. Yapay zekâ yatırımlarına yönelik şüpheler de artıyor. Pew Research araştırmasına göre insanların büyük bir bölümü, yapay zekânın istihdamı azaltmasından kaygı duyuyor. İşletmelerin bazı durumlarda bu teknolojiyi çalışan sayısını düşürmek için kullanması, toplumsal algıyı olumsuz etkiliyor.
Yapay zekâ teknolojileri büyük ekonomik potansiyel barındırsa da enerji tüketimindeki hızlı artış, hem çevresel hem ekonomik açıdan yeni bir tartışma alanı yarattı. Enerji piyasalarındaki baskı artarken uzmanlar, sürdürülebilir çözümler geliştirilmemesi hâlinde enerji fiyatlarının uzun vadede daha da yükselebileceğini belirtiyor.
Yapay zekâ yatırımları yalnızca teknoloji dünyasını değil, enerji politikalarını da yeniden şekillendiriyor. Veri merkezlerinin büyüyen enerji iştahı, küresel ölçekte yeni bir denge arayışını gündeme getiriyor.
