Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, APEC liderleri zirvesinde yapay zekâ yönetimini küresel ölçekte ele alacak yeni bir kuruluş kurulmasını önerdi. Xi’nin önerisi, Çin’in küresel ticaret ve teknoloji sahnesinde Amerika Birleşik Devletleri’ne alternatif olma hedefini güçlendirdi.
Çin Küresel Yapay Zekâ İş Birliği Örgütü Kurmayı Planlıyor
Xi Jinping, Güney Kore’nin Gyeongju kentinde düzenlenen APEC liderler zirvesinde, “Dünya Yapay Zekâ İş Birliği Örgütü” adını taşıyacak yeni bir yapının kurulması gerektiğini söyledi. Xi’ye göre bu kurum, yapay zekâ teknolojilerinin güvenli biçimde gelişmesini sağlayacak kuralları belirleyerek küresel iş birliğini artırabilir. Çin lideri, yapay zekânın tüm ülkeler için bir kamu yararı hâline getirilmesi gerektiğini vurguladı. Çinli yetkililer, önerilen örgütün Şanghay’da kurulabileceğini belirtti.
Amerika Birleşik Devletleri, yapay zekâ için uluslararası bir düzenleme organı oluşturulmasına mesafeli yaklaşıyor. Washington yönetimi, yapay zekâ alanındaki yeniliklerin ülkelerin kendi yasaları doğrultusunda şekillenmesi gerektiğini savunuyor. Buna karşılık Çin, küresel ölçekte kuralların belirlenmesini ve teknoloji paylaşımının daha dengeli olmasını istiyor. Bu yaklaşım, Pekin’in küresel teknoloji yönetiminde daha etkin rol üstlenme arzusunun bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump, Xi Jinping ile yaptığı ikili görüşmenin ardından Gyeongju’daki APEC liderler zirvesine katılmadan Washington’a döndü. İki lider, teknoloji ve ticaret kısıtlamalarını kısmen hafifleten bir yıllık anlaşma üzerinde uzlaştı. Trump’ın yokluğunda Xi’nin zirvede daha öne çıkması bekleniyordu. Çin Devlet Başkanı, konuşmasında çok taraflı ticaret anlayışını destekleyen bir tutum sergiledi.
Yapay zekâ alanında Amerika merkezli Nvidia gibi şirketlerin ürettiği gelişmiş çipler öne çıksa da Çinli geliştirici DeepSeek, daha düşük maliyetli modellerle yerel üretimi teşvik ediyor. Pekin yönetimi, bu yaklaşımı “algoritmik egemenlik” olarak adlandırıyor. Xi Jinping ayrıca APEC üyelerini yeşil teknolojilerin serbest dolaşımını teşvik etmeye çağırdı. Çin, bataryadan güneş paneline kadar pek çok çevreci teknolojide lider konumda bulunuyor.
APEC üyesi 21 ülke, zirvede yapay zekâ iş birliği ve yaşlanan nüfusların oluşturduğu ekonomik zorluklar konusunda ortak bir bildiri yayımladı. Çin, 2026 yılında APEC zirvesine ev sahipliği yapacak. Zirve, üretim ve inovasyon merkezlerinden biri olan Shenzhen kentinde gerçekleştirilecek. Xi Jinping, konuşmasında Shenzhen’in 1980’lerde küçük bir balıkçı köyünden bugünkü sanayi devine dönüşümünü Çin’in kalkınma modelinin bir örneği olarak tanımladı.
