Yapay zekâ alanında dikkat çekici bir gelişme yaşanıyor. Yeni nesil işlemciler üzerinde çalışan teknoloji girişimi Extropic, termodinamik prensiplerle çalışan çipleriyle enerji verimliliğinde büyük bir ilerleme sağlıyor. Şirketin geliştirdiği Termodinamik Örnekleme Birimleri (TSU), geleneksel işlemcilerdeki ikili mantık yapısını terk ederek belirsizliği modelleyen olasılıksal bitler (p-bit) kullanıyor. Bu yaklaşım, yüksek hesaplama gücü gerektiren sistemlerde enerji tüketimini ciddi ölçüde azaltıyor.
Extropic Çipleri Yapay Zekâ Modellerinde Enerji Tasarrufu Sağlıyor
Extropic, p-bit tabanlı ilk çalışan donanımını üreterek laboratuvar ortamında test etti. Şirket, geliştirdiği sistemlerin yalnızca teorik bir model olmadığını, pratik görevlerde de etkili biçimde çalıştığını duyurdu. Böylece geleneksel çip üreticilerinin hâkimiyetine karşı yeni bir alternatif ortaya çıktı.
Extropic’in çipleri, klasik CPU ve GPU mimarilerinden tamamen farklı bir yapıya sahip. Şirketin iddiasına göre TSU işlemciler, ölçeklendiğinde geleneksel sistemlere kıyasla binlerce kat daha fazla enerji verimliliği sağlayabiliyor. Bu iddia, enerji tüketimi giderek artan yapay zekâ veri merkezleri için önemli bir çözüm olarak görülüyor.
Şirketin geliştirdiği TSU’lar, silikon bileşenler üzerinden termodinamik elektron dalgalanmalarını kullanarak olasılıksal hesaplamalar yapıyor. Bu yöntem, hava durumu tahmini, görüntü işleme veya metin üretimi gibi karmaşık yapay zekâ modellerinde enerji tüketimini ciddi şekilde azaltma potansiyeline sahip.
Extropic, ilk çiplerini sınırlı sayıda ortağıyla paylaştı. Test aşamasına katılanlar arasında yapay zekâ laboratuvarları, meteorolojik veri işleme girişimleri ve bazı devlet kurumları yer alıyor. Bu iş birlikleri, yeni teknolojinin bilimsel araştırmalarda ve endüstriyel uygulamalarda kullanılabileceğini gösteriyor.
Extropic’in XTR-0 adını verdiği ilk donanım modeli, yeniden yapılandırılabilen FPGA birimiyle birlikte çalışan iki olasılıksal çipten oluşuyor. Bu çiplerdeki p-bit’ler, klasik bitlerden farklı olarak yalnızca 1 veya 0 değerinde sabitlenmiyor. Her bir p-bit, belirli bir anda iki durum arasında olasılıksal biçimde salınıyor. Örneğin, bir p-bit “%70 olasılıkla 1, %30 olasılıkla 0” olarak tanımlanabiliyor.
Bu yapı, doğadaki termodinamik süreçleri andırıyor. TSU’lar, bu rastlantısal davranışları istatistiksel modellere dönüştürerek karmaşık sistemlerin daha doğal biçimde simüle edilmesini sağlıyor. Böylece yapay zekâ modelleri veya hava tahmin sistemleri, klasik işlemcilere göre çok daha az enerji harcayarak çalışabiliyor.
Extropic, yayımladığı teknik belgede 250.000 p-bit içeren yeni bir çip modeli üzerinde çalıştığını açıkladı. Z-1 adı verilen bu modelin önümüzdeki yıl tanıtılması planlanıyor. Şirket, Z-1’in difüzyon tabanlı yeni yapay zekâ modellerinin geliştirilmesinde kullanılacağını belirtiyor. Bu modelin görüntü ve video üretiminde, hatta robotik hareketlerin hesaplanmasında önemli rol üstleneceği düşünülüyor.
