Suudi Arabistan’ın büyük umutlarla başlattığı geleceğin şehri Neom projesi, iddialı hedeflerine ulaşamadan çıkmaza girdi. Milyarlarca dolar harcanan proje, kaynak sıkıntısı ve yönetim sorunları nedeniyle durma noktasına geldi.
Neom’un Geleceğe Açılan Kapısı Olarak Tanıtılan The Line Askıya Alındı
Kızıldeniz kıyısında inşa edilen Neom, 170 kilometrelik bir çizgi boyunca uzanacak “The Line” adlı şehirle dikkat çekmişti. Projenin 2030 yılına kadar 9 milyon kişiyi barındıracağı öngörülmüştü. Ancak planlar giderek gerçeklikten uzaklaştı.
The Line’ın merkezinde yer alan ve avize olarak adlandırılan ters bina tasarımı, mühendisler tarafından uygulanamaz bulundu. Yapının köprüden sarkıtılması fikri, güvenlik riskleri nedeniyle terk edildi. Proje ekibinde yer alan mühendisler, dev yapının sallanarak denize düşebileceği uyarısında bulundu.
Financial Times’ın aktardığı bilgilere göre proje için 50 milyar dolardan fazla harcama yapıldı. Şu anda çöl arazisinde yalnızca kazılmış temeller ve yarım kalmış yapılar bulunuyor. Veliaht Prens Muhammed bin Selman projeyi hâlâ stratejik öncelik olarak tanımlasa da ilk etap önemli ölçüde küçültüldü.
Projeye yakın kaynaklar, çalışmalarda ciddi yavaşlama yaşandığını belirtiyor. Sadece 2029 Asya Kış Oyunları’na ev sahipliği yapması planlanan Trojena kayak merkezi gibi bazı bölümlerde faaliyetler devam ediyor.
Neom’un en büyük sorunu yatırım eksikliği oldu. Yerli sermayeden gelen katkılar sınırlı kalırken yabancı yatırımcıların ilgisi beklenen düzeye ulaşmadı. Proje yöneticilerinin sürekli ek kaynak talep ettiği, ancak gerekli finansmanın sağlanamadığı bildiriliyor. Üst düzey bir yönetici, The Line’ın inşasının hiçbir zaman tamamlanamayacağını dile getirdi. Yatırımcıların ilgisini kaybetmesi, projenin sürdürülebilirliğini ciddi şekilde zayıflattı.
Neom, Suudi Arabistan’ın modernleşme çabasının sembolü olarak lanse edilmişti. Krallık, yapay zekâ, yenilenebilir enerji ve yüksek teknoloji alanlarına yatırım yaparak imajını güçlendirmeyi hedeflemişti. Ancak Neom’un yaşadığı aksaklıklar, bu hedefin tersine bir algı yarattı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün raporlarına göre projede çalışan birçok işçi hayatını kaybetti. Bu durum, Neom’un geleceğin şehri olma iddiasını zedeledi. Çölde yükselmesi planlanan mega proje, bugün hem etik hem ekonomik yönleriyle eleştiriliyor.
Neom’un zorluklarla karşılaşması, Suudi yönetimini farklı alanlara yöneltti. Krallık son dönemde veri merkezleri ve bulut bilişim altyapısına yoğun şekilde yatırım yapıyor. Bu yatırımlar, ülkenin küresel yapay zekâ pazarında etkili bir oyuncu hâline gelmesini sağladı.
Uzmanlar, Riyad’ın teknoloji altyapısına odaklanmasının kısa vadede daha sürdürülebilir bir strateji olduğunu düşünüyor. Ancak Neom’un akıbeti, ülkenin büyük ölçekli projelere yaklaşımını yeniden şekillendirebilir.
