Son dönemlerde birçok büyük şirket, işten çıkarmaların gerekçesi olarak yapay zekâ kullanımını gösteriyor. Ancak bazı uzmanlar, teknolojinin her zaman asıl neden olmadığını düşünüyor. Onlara göre yapay zekâ, firmaların küçülme kararlarını meşrulaştırmak için kullandığı yeni bir bahane hâline geldi.
Şirketler Pandemi Dönemindeki Aşırı İstihdamı Dengelemeye Çalışıyor
Oxford Internet Institute’te görev yapan Yapay Zekâ ve İş Gücü Uzmanı Fabian Stephany, şirketlerin teknolojiyi gerekçe göstererek kamuoyundaki tepkileri hafifletmeye çalıştığını savunuyor. CNBC’ye konuşan Stephany, “Gerçek verimlilik artışlarından çok, yapay zekâya yöneltilmiş bir bahane görüyoruz” ifadelerini kullandı.
Birçok şirket, pandemi yıllarında yaptığı aşırı istihdamın etkilerini hâlâ yaşıyor. Bu dönemde hızla büyüyen iş gücü, talebin azalmasıyla birlikte şirketler için mali yük oluşturdu. Uzmanlar, işten çıkarmaların büyük bölümünün bu sürecin bir sonucu olduğunu belirtiyor.
Bazı firmalar doğrudan personel azaltımı yerine ofise dönüş zorunluluğunu tercih ediyor. Uzaktan çalışmaya alışan çalışanlar, haftanın büyük bölümünü ofiste geçirme şartını kabul etmeyince kendi istekleriyle işten ayrılıyor. Bu durum, şirketlerin tazminat ödemeden iş gücünü azaltmasına yol açıyor.
Accenture, Salesforce, Microsoft, Klarna ve Duolingo gibi şirketler, operasyonlarını yapay zekâ sistemleriyle yeniden yapılandırdıklarını duyurdu. Firmalar, bu dönüşümün verimlilik ve maliyet açısından fayda sağladığını öne sürüyor. Ancak eleştirmenlere göre yapay zekâ vurgusu, aynı zamanda yatırımcıların gözünde yenilikçi bir imaj yaratma aracı olarak da kullanılıyor.
Yapay zekâ destekli süreçlerin iş gücünü ne ölçüde etkilediği konusunda farklı görüşler bulunuyor. Yale Budget Lab tarafından yapılan bir araştırma, yapay zekânın bugüne kadar bilgisayar veya internet kadar derin bir iş kaybına yol açmadığını ortaya koydu. Goldman Sachs’ın raporu ise ABD’deki iş gücünün yaklaşık yüzde 6 ila 7’sinin kısa vadede yer değiştirebileceğini öngörüyor.
Uzmanlara göre şirketlerin yapay zekâ gerekçesiyle yaptığı işten çıkarmalar, teknolojik ilerlemeden çok ekonomik denge arayışının bir parçası. Pek çok kuruluş, verimlilik söylemi altında aslında maliyetleri kısmaya odaklanıyor.
Yapay zekâ uygulamalarının iş gücü üzerindeki kalıcı etkisinin önümüzdeki yıllarda daha net anlaşılacağı değerlendiriliyor. Şimdilik görünen tablo, teknolojinin bazı alanlarda istihdamı azaltırken yeni alanlarda farklı iş fırsatları oluşturduğu yönünde.
