Ay’a dönüş yarışı giderek hız kazanıyor. Amerika Birleşik Devletleri ve Çin, 2030’a kadar Ay yüzeyine yeniden insan göndermeyi planlıyor. Bu yarış sadece uzay araştırmalarının ilerlemesiyle sınırlı değil, aynı zamanda Ay’ın ekonomik potansiyeline yönelik güçlü bir rekabeti de barındırıyor.
Helium-3 Ay Kaynaklı Enerji Umudu Oluyor
Finlandiya merkezli Bluefors adlı kriyojenik teknoloji şirketi, uzay madenciliği girişimi Interlune ile önemli bir anlaşma imzaladı. Şirket, Ay’dan çıkarılacak 10 bin litreye kadar helyum-3 satın almayı planlıyor. Yaklaşık 300 milyon dolar değerindeki bu anlaşma, Ay kaynaklarının ekonomik değeri konusunda yeni bir tartışma başlattı.
Helyum-3, nükleer enerji üretiminde kullanılabilecek son derece değerli bir izotop olarak öne çıkıyor. Dünya’da nadir bulunan bu gaz, Ay yüzeyinde daha yaygın şekilde bulunuyor. Uzmanlara göre Güneş rüzgârlarının Ay’ın korumasız yüzeyine doğrudan çarpması, bu elementi yüzey katmanlarında biriktiriyor. Şirketler için bu durum, Ay yüzeyinde ekonomik çıkar sağlama fikrini güçlendiriyor.
Interlune, helyum-3 çıkarma fikrinin ekonomik açıdan uygulanabilir olduğunu kanıtlamaya çalışıyor. Şirketin Ay toprağındaki regolit tabakasını kazıyarak yeterli miktarda izotop elde etmesi gerekiyor. Ancak milyarlarca tonluk toprak hacmi, bu süreci oldukça maliyetli hâle getiriyor.
Benzer hedeflere sahip başka girişimler de bulunuyor. Jeff Bezos’un kurduğu Blue Origin, Ay yörüngesinden kaynak haritalama çalışmaları yürütüyor. Şirketin amacı hem helyum-3 hem de su buzunu tespit edip yerinde işleme yöntemleri geliştirmek. Araştırmacılar, Ay’daki suyun oksijen, içme suyu ve roket yakıtı üretiminde kullanılabileceğini belirtiyor.
Uzay araştırmacılarına göre Ay’daki kaynakların çıkarılması, ülkelerin Ay’da kalıcı üs kurma hedeflerini destekleyecek. Ay gecesinin iki Dünya haftası sürmesi nedeniyle, güneş panelleri tek başına yeterli enerji sağlayamayabilir. Bu durumda nükleer enerji üretimi daha avantajlı hâle geliyor.
Araştırmacı Mustafa Bilal, ilk nükleer enerji sistemini Ay’da kuran ülkenin bölgesel etki alanı oluşturabileceğini belirtiyor. Uzmanlar ayrıca, bu tür enerji tesislerinin güvenlik gerekçesiyle “girilmez bölge” oluşturabileceğini ve gelecekteki uluslararası düzenlemeleri etkileyebileceğini ifade ediyor.
Interlune, önümüzdeki yıl Ay yüzeyine çoklu spektrum kameralar taşıyan bir keşif görevi planlıyor. Şirket, bu görevle Ay toprağındaki helyum-3 yoğunluğunu ölçerek çıkarma sürecine ilişkin fizibilite çalışmaları yapmayı hedefliyor.
