ABD Ticaret Bakanlığı, stratejik teknoloji yatırımlarında yeni bir modele geçmeyi tartışıyor. Bakanlık, kuantum bilgi işlem şirketlerine doğrudan hibe yerine hisse karşılığında yatırım yapmayı gündemine aldı. Bu adım, Washington yönetiminin kuantum teknolojilerini artık sadece araştırma alanı değil, ulusal öncelik olarak gördüğünü gösteriyor.
CHIPS Programı Yeni Finansman Modeliyle Yeniden Şekilleniyor
Ticaret Bakanlığı’nın değerlendirdiği yeni model, 2022 tarihli CHIPS Yasası kapsamında oluşturulan Araştırma ve Geliştirme Ofisi tarafından yönetilecek. Bakanlık, IonQ, Rigetti Computing ve D-Wave Quantum gibi şirketlerle devletin doğrudan pay sahibi olacağı bir finansman modeli üzerine görüşmeler yürütüyor. Ayrıca Quantum Computing ve Atom Computing gibi firmalar da benzer anlaşmalar için seçeneklerini değerlendiriyor.
Görüşmelere Ticaret Bakan Yardımcısı Paul Dabbar’ın (solda) liderlik edeceği söyleniyor.
Kaynaklara göre, her bir şirkete sağlanacak yatırımın alt sınırı 10 milyon dolar olarak belirlenecek. Ancak nihai koşullar henüz netleşmiş değil. Yetkililer, yatırımların doğrudan hisse alımı, dönüştürülebilir tahvil veya telif anlaşması şeklinde yapılabileceğini belirtiyor.
ABD hükûmeti, son dönemde vergi destekli teşviklerin yalnızca hibe olarak kalmamasını savunuyor. Başkan Donald Trump ile Ticaret Bakanı Howard Lutnick, kamu kaynaklarının özel sektörle paylaşılan bir kazanç modeli üzerinden kullanılmasını destekliyor. Bu yaklaşım, hükûmetin yılın başında Intel’e sağladığı 9 milyar dolarlık CHIPS desteğini yaklaşık yüzde 10’luk hisseye dönüştürmesiyle ilk kez uygulanmıştı.
Benzer yapılar, nadir toprak elementleri ve batarya malzemeleri üreten MP Materials ve Lithium Americas gibi firmalarda da kullanıldı. Kuantum yatırımı planı ise hükûmetin bu alandaki ilk doğrudan ortaklık girişimi olacak.
Kuantum sistemleri, klasik bilgisayarların aksine ikili bitler yerine kuantum bitleri yani “kübitler” ile çalışıyor. Bu teknoloji, özellikle malzeme bilimi, lojistik optimizasyonu ve ilaç geliştirme gibi karmaşık hesaplamalarda devrim yaratma potansiyeline sahip.
Araştırmacılar, kübit kararlılığı ve hata düzeltme sorunlarının çözülmesiyle birlikte bu sistemlerin hızla gelişmesini bekliyor. ABD yönetimi de bu ilerlemeyi ulusal güvenlik ve ekonomik rekabet gücü açısından kritik bir unsur olarak değerlendiriyor.
Ticaret Bakan Yardımcısı Paul Dabbar, kuantum teknolojileri alanındaki iş birliklerini yöneten isim olarak öne çıkıyor. Dabbar, daha önce Enerji Bakanlığı’nda görev yapmış ve özel sektörde kuantum tabanlı çözümler geliştiren Bohr Quantum Technology şirketinde çalışmıştı.
Quantum Computing CEO’su Yuping Huang, hükûmetin olası ortaklık planını “sektöre duyulan güvenin göstergesi” olarak tanımladı. Rigetti yetkilileri de devlet desteğine ilişkin görüşmelerin sürdüğünü doğruladı. D-Wave temsilcisi Allison Schwartz ise şirketin kamu kaynaklarını ölçülebilir getirilerle eşleştiren bir yaklaşım benimsediğini ifade etti. Gerçekleştirilen bu adımlar, ABD’nin kuantum bilgi işlem alanındaki küresel liderliğini koruma hedefinin önemli bir parçası olarak değerlendiriliyor.
